ZELİHA SARAÇ
Emeklilikte yaşa takılanlarla (EYT) ilgili düzenlemede sona yaklaşırken, iş dünyası temsilcileri kademeli bir geçişin kendileri açısından daha uygun olacağı görüşünde.
Bloomberg HT yayınlarına katılan iş dünyası temsilcileri iş hayatında EYT’li ağırlığına ilişkin detaylı bir değerlendirme yaparken, bu değerlendirmeye dayanarak kendileri açısından daha uygun olan formüllere de vurgu yaptı.
İş dünyası temsilcilerine göre iş hayatında EYT’lilerin yükü yüzde 25-30 ortasında bulunurken, bu işgücünün iş hayatından çekilmesi yetişmiş çalışan kaybı manasına da geleceği için riskler barındırıyor.
İTO üyeleri ortasında EYT’lilerin yüzde 23-25 civarında olduğu bilgisini veren İTO Lideri Şekib Avdagiç, tüm EYT’lilerin emekli olması halinde nitelikli ve genç işgücü kaybı olacağını, ayrıyeten patronun önemli bir kıdem tazminatı yükümlülüğü ile karşı karşıya kalacağını belirtti.
EYT’lilerle ilgili, “Bu ayrılanlarda bir ihbar süresi de olmayacağı için hemen yarın emekli olma hakkına sahip olacak” diyen Avdagiç, genç insanların emeklilik için önlerinin açılacağını, oysa bu genç ve nitelikli işgücünün, iş dünyası içinde kalması gerektiğini dile getirdi.
Müstakil Sanayi ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) Başkanı Mahmut Asmalı ise 1,5 milyon EYT’linin yüzde 87’sinin özel sektörde görev yaptığını belirtti.
Daha önce Eskişehir Sanayi Odası’nın (ESO) yaptığı ankette üyelerdeki EYT’li ağırlığının şirketlerin beşte birinde yüzde 35 civarında olduğu belirtilmişti.
Kademeli geçiş çağrısı
İş dünyasındaki EYT’li yükü yetişmiş insan gücü ve kıdem tazminatı yükü açısından kritik bir gelişme olarak öne çıkıyor.
Bu geçiş açısından vakte muhtaçlık duyduğuna dikkat çeken iş dünyası kademeli geçişe vurgu yaptı.
Tüm EYT’lilerin hepsinin birden emekli olması durumunda bir emek boşluğu oluşabileceğine dikkat çeken Asmalı, kademeli bir emeklilik olabileceğini belirtti. Asmalı, patrona gelecek kıdem tazminatı yükü için de, “Kıdemin yüzde 50’ini işveren karşılayabilir, diğer yüzde 50 için de KGF tarzı bir kredi desteği sağlanabilir” yorumunu yaptı.
Gerek EYT konusunda gerek taban fiyat konusunda üyeleri ortasında bir anket çalışması yaptıklarını lakin sonuçlarının şimdi ortaya tam olarak çıkmadığı için çalışmaları gerekli yerlere iletmediklerini söyledi.
İKMİB Lideri Adil Pelister de EYT’nin yılbaşından sonra devreye gireceğini varsayım ettiğini ve iş insanlarının bunun tedirginliğini yaşadığını belirtti.
Pelister “Burada EYT’nin nasıl uygulanacağı konusunda iş insanlarının tedirginliğin giderilmesi için bir kadro bilgilendirmelerin yapılmasında yarar var. Birtakım firmalar 2 bin kişi çalışıyor ve 350 şahsı EYT’li.Bir anda o kadar nitelikli iş gücü ayrılmaya kalktığı anda, firmalar tekrar o insanları çalıştırmak istemezlerse (ki bazı insanlar kendileri çalışmak istemeyeceklerdir), o firmaların bir bocalama kaygısı olabilir. O kadar beşere bir finans dayanağı muhtaçlığı olacak ve o parayı tahminen bir anda vermek gerekecek” dedi.
Benzer kıymetlendirme TİM Lider Vekili Başaran Bayrak’tan da geldi. Bayrak kademeli bir geçişin iş dünyası açısından daha uygun olacağına vurgu yaptı.
İki farklı finansman modeli talebi öne çıkmıştı
İş dünyası açısından yetişmiş insan gücü kaybı riski kadar emekli olacak çalışanların kıdem tazminatlarıyla ilgili finansman da değerli bir başlık olarak öne çıkıyor.
İşveren emeklilikte yaşa takılanların getireceği muhtemel kıdem tazminatı yükü için devletten dayanak istiyor.
Daha evvel Bloomberg HT’ye konuşan konuyla ilgili bilgi sahibi bir kaynak TİSK Başkanı Özgür Burak Akkol ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin’in geçen haftalarda yaptığı görüşme vasıtasıyla patron tarafının kıdem tazminatlarının ödenmesi için sıfır ya da düşük faizli bir kredi paketi ya da Kredi Garanti Fonu (KGF) paketi gibisi bir finansman modeli talebinde bulunduğunu belirtti.
İşverenler, EYT ile emekli olup işten ayrılacak çalışanların sayısının yüksek olduğunu belirtirken bilhassa büyük işletmelere bu iki modelden biriyle takviye verilmesini gerektiğine vurgu yaptı.
Bloomberg HT’ye konuşan kaynak talep edilen finansman dayanağının ölçüsü ile ilgili olarak bir sayı söylem edilmediğini belirtirken, bakanlıktan bu taleple ilgili rastgele bir karşılık gelmediğini söz etti.
TİSK bir rapor sunmuştu
Türkiye Patron Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) İdare Şurası Lideri Özgür Burak Akkol, emekli olup çalışmaya devam edecek çalışanlar için toplumsal güvenlik takviye primleri nedeniyle patrona teşvik ve kolaylık sağlanmasının kıymetli olduğunu bildirmişti.
TİSK Lideri Akkol, emeklilikte yaşa takılanlara (EYT) yönelik çalışmaya ait evvelki haftalarda yazılı açıklama yapmıştı.
TİSK’in, EYT’nin tesirlerini somut bulgu ve bilgilerle inceleyen, beklentileri ve tahlil tekliflerini ortaya koyan ayrıntılı bir çalışması olduğunu belirten Akkol, düzenlemenin ülkü bir teknikle devreye alınmasının kamu, personel ve patron için değerli bir gelişme olacağına inandığını bildirmişti.
Konunun nitelikli iş gücü kaybı ve patronu etkileyecek başta kıdem tazminatı yükünü ve ek maliyetleri gözetecek uygun tahlillerle yönetilmesinin iş gücü piyasalarındaki istikrarlar açısından kritik olduğuna dikkati çeken Akkol, şöyle devam etti:
“EYT, uzun müddettir çalışma hayatının gündeminde olan ve çalışma, arkadaşlarımızın tahlilini beklediği değerli bir mevzu. TİSK olarak, mümkün bir düzenlemenin hayata geçmesinin tesirlerini somut bulgu, data ve tespitlerle inceleyen, EYT’lilerin beklentilerini gözetirken öteki yandan çalışma hayatının mümkün bir düzenlemede nasıl etkileneceğini ortaya koyan derinlemesine bir çalışmamız var. Bu bahiste birçok temasta bulunduk ve çalışmamızı Bakanlığımız ile de paylaştık. Tüm tarafların mevzudan beklentilerini karşılayacak, bir tarafın beklentilerini karşılarken başka tarafa önemli yükler getirmeyecek biçimde tasarlanmış ülkü bir tahlilin üretileceğine olan inancımız tam”
Başta kıdem tazminatı yüklerinin yönetilmesini önemli bulduklarını belirten Akkol, “Emekli olup çalışmaya devam edecek çalışma arkadaşlarımız için toplumsal güvenlik takviye primlerindeki patron maliyetleri artışı kaynaklı uzun vadeli maliyet tesirleri ortaya çıkabilir. Bu hususta patronlar üzerindeki artan yüklerin sağlanacak teşvik ve kolaylıklarla hafifletilmesini, düzenlemenin tüm bu faktörleri gözetecek halde hayata geçmesini değerli görüyoruz.” tabirlerini kullandı.
